Mücbir sebep kapsamında teminat gösterilerek KDV iadesi yapılmasına ilişkin düzenleme uygulamaya girdi. Mükelleflerin almaları gereken KDV iadeleri finansman sıkıntısı yaşamakta olanlar açısından çok önemli ancak iş dünyasının beklentisinin iade sürecinin daha da kolaylaştırılması.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca çıkarılan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmişti. Bu mükelleflerin Mart, Nisan ve Mayıs 2020 vergilendirme dönemlerine ilişkin KDV Beyannameleri ile Form Ba-Bs bildirimlerinin verilme ve oluşturulması sürelerini sırasıyla 27 Ekim 2020, 27 Kasım 2020 ve 28 Aralık 2020 gününe kadar uzatılmıştı.
Bu düzenleme karşısında KDV iadesi talep edecek olan mükelleflerin aklına gelen ilk soru KDV iadesi alacaklarını nasıl talep edebilecekleri ve alacakları olmuştu. Çünkü krizden etkilenen mükelleflerin KDV iadelerini de alamamaları işlerinin daha kötüye gitmesi anlamına gelecekti.
Bunun nedeni şuydu: İade talep eden mükellefler bilirler ki iade taleplerinin sonuçlandırılması "KDV İadesi Risk Analiz Sistemi (KDVİRA sistemi)" tarafından yapılan sorgulama neticesinde üretilen "kontrol raporunda" olumsuzluk olmamasına ve/veya tespit edilen olumsuzlukların giderilmesine bağlıdır. Dolayısıyla mücbir sebep kapsamında olduğu kabul edilen mükellefler tarafından verilmeyen beyanname ve bildirimler dolayısıyla Kontrol Raporlarında ortaya çıkacak olan olumsuzluklar iade sürecini tıkayabilecekti.
Gelir İdaresi Başkanlığınca çıkarılarak 8 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği değişikliği ile bu durum bir nebzede olsa giderilmeye çalışıldı.
Önce iade talebinde bulunacak mükelleflerin KDV Beyannamelerini vermesi gerekiyor. Düzenleme kapsamında ilk yapılması gereken ise mücbir sebep kapsamında olsun veya olmasın, mükelleflerin KDV iade talebinde bulunabilmeleri için, beyannamelerini vermeleri ve bu beyannamelerde iadesi talep edilen KDV tutarı göstermeleri gerekiyor.
Daha sonra eksik kontrol kısmına isabet eden tutar için teminat alınarak iade yapılıyor. İade konusunda Tebliğ ile iki aşamalı çözüm getirildi. Birinci aşamada mükelleflerin KDV iade talepleri, alt yüklenicilerin vermedikleri beyannamelere/ bildirimlere ilişkin isabet eden kısımla ilgili olarak teminat alınarak iade yapılması, ikinci aşamada ertelenen beyanname ve bildirimlerin verilmesinden sonra nihai kontrollerin yapılarak işlemlerin kesinleştirilmesi öngörüldü.
Birinci aşamada iadenin nakden veya mahsuben talep edilmesine ve mükellefin sahip olduğu sertifikalara göre kontrol raporlarındaki mücbir sebep nedeniyle KDV beyannamesi vermemesi ve/veya Ba- Bs bildiriminde bulunmamasından kaynaklandığı tespit edilen olumsuzluklara isabet eden kısmın iadesi için yüzde 12,5’dan yüzde 120’ye değişen oranlarda teminat gösterilerek iade talepleri sonuçlandırılabilecek. Mücbir sebep hali dışındaki, tespit edilen olumsuzluklara isabet eden nakden iade talebi genel hükümler çerçevesinde değerlendirilecek.
İkinci aşamada KDV beyannamelerinin ertelenen verilme tarihinin dolmasını müteakip söz konusu iade taleplerine ilişkin olarak KDVİRA sistemi tarafından yeniden sorgulama yapılarak rapor üretilecek ve mükelleflerin mücbir sebep kapsamındaki dönemlere ilişkin nakden ve mahsuben iade talepleri bu raporlar dikkate alınarak vergi dairelerince genel hükümler çerçevesinde sonuçlandırılacaktır.
Bakanlık yapmış olduğu bu düzenleme ile KDV iadelerinin önünü açmada önemli bir adım atmıştır. Ancak, alış yapılan firmaların alış yaptığı firmaların mücbir sebep kapsamında beyannamelerini vermemelerinin sorumluluğunun iade talep eden mükellefe yükletilmesi, sistemin aksak yönlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Mükelleflerin almaları gereken KDV iadeleri finansman sıkıntısı yaşamakta olanlar açısından çok önemli olup; iş dünyasının beklentisinin iade sürecinin daha da kolaylaştırılmasıdır.